Podczas planowania budowy studni na pewno napotykasz wzmianki o konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego bądź tzw. zgłoszenia studni. Przed wykonaniem odwiertu należy upewnić się, czy spełniamy warunki techniczne określone w przepisach i czy jesteśmy zwolnieni z obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Dzisiaj omówimy kwestie budowy studni na użytek gospodarstwa domowego. Dowiesz się, jakie parametry techniczne przewidziane są w sytuowaniu studni oraz – które przepisy regulują formalności związane z ich budową.
W niniejszym artykule przedstawiamy:
- Czym jest studnia?
- Pobór wody ze studni a sieć wodociągowa
- Budowa studni w prawie budowlanym
- Budowa studni wg prawa wodnego
- kiedy pozwolenie wodnoprawne?
- Budowa studni a przepisy geologiczne
- Budowa studni a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP)
Czym jest studnia?
Studnia to nic innego jak ujęcie wody podziemnej uzyskiwane za pomocą sztucznie wierconych lub kopanych otworów. Warto podkreślić, że choć przepisy regulują warunki techniczne wykonania studni to z ich treści wynikają też informacje o czynnościach wchodzących w zakres robót wiertniczych takich jak wywiercenie lub wykopanie otworu, wpuszczenie i uszczelnienie rur, uzbrojenie studni w pompę oraz wykonanie obudowy studni (§ 30-33 rozp. Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.). Studnia zawsze składa się z części podziemnej i nadziemnej.
Pobieranie wody ze studni a sieć wodociągowa
Dwie ważne zasady związane z pierwszeństwem przyłączenia budynku lub działki do sieci wodociągowej:
§ 26 Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:
- Działka budowlana przewidziana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinna mieć zapewnioną możliwość przyłączenia uzbrojenia działki lub bezpośrednio budynku do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej i ciepłowniczej, a dla budynków wymienionych w § 56 – także telekomunikacyjnej.
(…)
- W razie braku warunków przyłączenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej działka, o której mowa w ust. 1, może być wykorzystana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia możliwości korzystania z indywidualnego ujęcia wody, a także zastosowania zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków, jeżeli ich ilość nie przekracza 5 m3 na dobę. Jeżeli ilość ścieków jest większa od 5 m3, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii właściwego terenowo inspektora ochrony środowiska.
Co to dla nas oznacza?
Ustawodawca nie przewiduje zatem pełnej swobody w zakresie doboru ujęcia wody. Orzecznictwo co do zasady podkreśla, że przeszkody w przyłączeniu do sieci muszą być ujęte w sposób obiektywny. Taką przeszkodą będzie np. zbyt duża odległość działki do sieci, brak zgody właścicieli działek sąsiednich, jeśli przez ich teren miałoby przechodzić podłączenie lub brak technicznych możliwości przyłączenia wskazanych przez przedsiębiorstwo wodne.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by wybudować dodatkowe źródło wody na działce, nawet jeśli już korzysta się z wodociągu. Tego typu woda może być pozyskiwana z ujęć głębinowych lub powierzchniowych i służyć np. do podlewania roślin. Dzięki temu rozwiązaniu można zaoszczędzić na zużyciu wody z wodociągu, a jednocześnie efektywnie zadbać o ogród.
Budowa studni w prawie budowlanym
Dodatkowe pytania budzi art. 29 ust. 2. pkt 25. Prawa budowlanego, w którym zwolniono z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę roboty budowlane związane z obudową ujęć wód podziemnych. Co więc z odwiertem studziennym? Jeśli wziąć pod uwagę, że budowa studni składa się, jak wspominaliśmy wcześniej, nieodłącznie z odwiertu i obudowy, w świetle tego przepisu nie podlega obowiązkowi zgłoszenia czy uzyskania pozwolenia na budowę jako całość inwestycji.
Warto też dodać, że studnia może być rozumiana zarówno jako budowla (na działce niezabudowanej), jak i urządzenie budowlane (na działce z zabudową, np. jako źródło wody przy budynku mieszkalnym). Niezależnie od tego rozróżnienia podlega powyższemu zwolnieniu, o ile spełnia pozostałe przepisy, w tym przepisy Ustawy – Prawo wodne.
Budowa studni wg prawa wodnego
- kiedy pozwolenie wodnoprawne?
Studnia jest urządzeniem wodnym w świetle art. 16 pkt 65 lit. d Ustawy – Prawo wodne – czyli „urządzeniem lub budowlą służącą do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym do ujmowania wód powierzchniowych oraz wód podziemnych” i co do zasady podlega konieczności uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki (art. 395 Ustawy – Prawo wodne).
Pozwolenia ani zgłoszenia wodnoprawnego nie wymaga wykonanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych:
- na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m (art. 395 pkt 5);
- pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę (art. 395 pkt 7).
Przez zwykłe korzystanie z wód należy rozumieć ujmowanie wody w celu zaspokojenia potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości nieprzekraczającej średniorocznie 5m3 na dobę.
Pozwolenie wodnoprawne musisz uzyskać, planując:
- budowę studni o głębokości powyżej 30 m;
- pobór wód większy niż średniorocznie 5m3 na dobę;
- korzystanie z ujęcia wody w celach innych niż zaspokojenie potrzeb gospodarstwa domowego lub rolnego – np. z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Budowa studni a przepisy geologiczne
Budowa studni głębinowej jest regulowana prawem budowlanym, wodnym, ale również geologicznym i może być traktowana jako robota geologiczna. W takim przypadku prawo przewiduje konieczność przygotowania projektu robót geologicznych. Jednakże studnia o głębokości nieprzekraczającej 30m przeznaczona do poboru wody do 5m3 na dobę podlega wyłączeniu ze stosowania niniejszej ustawy.
Art. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze wyłączeniu mówi wprost:
Ustawy nie stosuje się do:
2) wykonywania wkopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykorzystania ciepła Ziemi, poza obszarami górniczymi;
2a) wykonywania wkopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 midx3 na dobę poza obszarami górniczymi utworzonymi w celu wykonywania działalności metodą otworów wiertniczych;
Budowa studni a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP)
W planowaniu inwestycji związanych z budową studni głębinowych, istotne jest uwzględnienie postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Mogą się w nim znaleźć przepisy dotyczące zaopatrzenia nieruchomości w wodę, włącznie z zakazami lokalizacji ujęć wód głębinowych na określonym terenie lub szczególnymi wymogami dotyczącymi realizacji takiej inwestycji. Ważne jest, aby zakaz lokalizacji studni był określony jednoznacznie w postanowieniach MPZP i wprost z niego wynikać.
Jeżeli na terenie planowanej inwestycji nie obowiązują ustalenia MPZP, nie jest wymagane uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, o ile inwestycja nie narusza zagospodarowania terenu i nie podlega innym wymogom przepisów prawa. Staranne zaplanowanie i przestrzeganie obowiązujących regulacji pozwoli na legalne i efektywne wykonanie studni głębinowych, spełniających wszystkie wymogi prawne.